Lieve leukerds en leuke lieverds,
Ik heb een dilemma.
Zoals mijn afgelopen log je wel heeft doen vermoeden, ben ik op school nog steeds bezig met filosofie. Nu echter met de ethische kant daarvan.
Er zijn nogal wat verschillende manieren om de wereld te benaderen. En laten we wel zijn, ethiek is een onderdeel van filosofie. Ja, een onderdeel. Ethiek is namelijk geen filosofie en sich. Net zoals dat het geen psychologie, sociologie of metafysica betreft. Dàt is het allemaal NIET. Het is de eigen reflectie op het handelen, denken, wat handelen waardevol maakt. Hoe men over het beoogde doel en/of de uitkomst denkt. Over hoe men al die handelingen zou moeten uitvoeren kun je filosoferen, een psychologische analyse op kunnen loslaten of een wiskundige berekening over kunnen maken, maar dat zegt nog niets over de achterliggende moraal.
Dat is het, ethiek is moraal, wat doet het met je geweten.
Althans.... Dat denk ik nu. Best kans dat ik daar over een week of drie weer anders over denk, door de aankomende lessen.
Desalniettemin..... Mijn dilemma.
We werken nu een prachtig, helder geschreven boek door. Een dikke pil die door meerdere mensen is geschreven, waar meerdere versies van ethiek aan bod komen. -Helaas staat het ook bol van de tikfouten die er niet uit gehaald zijn, maar dat ter zijde. Ik schrijf nou ook niet bepaald vaudlooz.-
Allerlei verschillende filosofen passeren de revue, met hun verschillende manieren van ethiek en hoe die benaderd zouden moeten worden. Regelmatig wordt er gezegd dat het moeilijk is om concessies te doen. Vroeg of laat komt men in de knel. En zal men moeten kiezen tussen een persoonlijke voorkeur of de ethische gedachte.
Maar is dat niet onderdeel van ethiek? Dat men vroeg of laat wrijving krijgt en dus op zoek zal moeten naar de uitzonderingen op de regels? En moet men dan niet nagaan of men voor dat specifieke geval wel de juiste ethische regels heeft? Of hier niet een andere ethiek op van toepassing is? Of dat men een deel van een andere idee los zal moeten laten binnen een tweede ethiek, op dit specifieke geval? Is dat niet hoe nieuwe versies van ethiek ontstaan?
Ik heb nog een bij in mijn bonnet, nu we toch bezig zijn.
Vandaag de dag grijpen veel filosofen terug naar de ideeën van weleer. Nu ja, eigenlijk kan men geen eigen theorie verzinnen zonder zich te verhouden tot. Favorieten lijken de laatste tijden toch weer de klassieken te zijn van Socrates, Plato en Aristoteles. Kant, Sartre en Nietsche zijn ook favoriet, al dan niet met De Beauvoir er ook nog bij, wanneer ze wat ruimdenkend zijn. Wordt Heidegger erbij gehaald, dan wordt het gevoeliger. En daar zit dan ook mijn bij.
Want we hebben het over ethiek. Over ideeën die men heeft over goed en kwaad, wat wel en niet toelaatbaar is. Wat gezien wordt als wreed, onethisch, onmenselijk. En hoe kunnen we nog enthousiast zijn over het goede van de mens?
Hoe kunnen we er ethisch nog vanuit gaan dat de mens geneigd is het goede te doen? Ik verwijs u naar 1914-1918 en 1939-1945. Mosterdgas, atoombommen, luchtaanvallen, gaskamers. Als we iets kunnen leren uit die tijd, is het wel dat er zat monsters rondlopen, vermomd in de huid van een mens.
En ja, uitmoorden is iets dat -helaas- over de bladzijden van de geschiedenis overal terug te vinden is. Maar als de 20e eeuw ons iets geleerd heeft, dan is het wel hoe we dat hebben weten te perfectioneren tot massaal en met verregaande gevolgen voor mens, natuur en dier.
Hoe kunnen we dan nog rustig zitten kletsen over ethiek? Hoe kunnen we ons dan stoppen om en masse wanhopig te worden?
Waar vinden we het lichtpunt, terug naar de boezem van de groep? Want die individualisering gaat ons niet helpen. Alle persoonlijke wensen leren alleen maar meer egoïsme aan en dat brengt ons juist in de problemen. De mens is een groepswezen. Wil men floreren, dan zal men een plek dienen te vinden binnen een groep. Daar waar er ruimte is voor een eigen identiteit, maar met genoeg groepszin om het belang van medewezens niet uit het oog te verliezen.
Hoe kunnen we ooit, met de wetenschap van waar de mens allemaal toe in staat is, een mooie wereld creëren? Waar vinden wij de juiste ethiek, zonder dat het een utopie is?
Geheel de Uwe,
Mystic M.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten